MİT’i ihale mevzuatından muaf tutacak kararlar alındı.
Tek patron olan MİT Müsteşarı, istemediği kimseyi ihaleye sokmayacak. İhaleler açık usulle olacak. MİT’in tüm denetiminin, soruşturma izinlerinin Başbakana bağlı olmasının ardından, ihale yetkisinin de genişletilmesi endişe yaratıyor. En son TIR operasyonunda, MİT’in Suriye’ye silah sevkiyatı yaptığına dair iddialar ortay atılmış ancak araştırtılmamıştı.
Hükümet, Milli İstihbarat Teşkilatı’nı (MİT), ihale mevzuatının neredeyse tümüyle dışına çıkaran kararlar aldı. Buna göre, MİT Müsteşarı’nın istemediği hiç kimse bu kurumun ihalesine giremeyecek. MİT ihalelerinde, ilan, teminat ve sözleşme zorunluluğu kaldırıldığı gibi kanunlardaki yeterlilik kuralları da aranmayacak, doğrudan temin ihalelerinde ise MİT’e tanınan limit, diğer kurumların beş katı olacak.
Yürürlüğe girdi bile
MİT’e operasyon yetkisi veren kanun teklifinin ardından ihale mevzuatından muaf tutacak yeni kararlar dünkü Resmi Gazete’de yayımlandı. 19 maddelik değişiklik, MİT Müsteşarı’nı çok büyük ihaleler konusunda mevzuata bağlı kalmadan tek seçici patron hâline getiriyor. Genel İhale Kanunu’nun birçok hükmünden başından beri muaf olan MİT’i, şimdi hizmet, alım ve yapım işlerinde daha denetimsiz ihaleler yapabilmesini sağlayacak değişiklikler özetle şöyle: Hâlen MİT ihalelerine, sadece Kamu İhale Kurumu’nun 11. maddesinde belirtilen isteklilerin katılmaları yasaktı. Artık, bunların yanı sıra “müsteşarlıkla davet edilmeyenler” de MİT’e mal hizmet satamayacak. Yani Müsteşar kimi davet ettiyse onlarla ihale bitirilecek. Müsteşarın tek yetkili yapılması için başkaca birçok madde de değiştirildi. Bunlardan biri açık ihale usulüyle ilgili oldu. Açık ihale usulü “Müsteşarlıkça belirlenen ve ilan yapılmaksızın davet edilen isteklilerin teklif verebildiği usuldür” diye tanımlandı. “Belli istekliler arasında ihale usulü” de değiştirildi ve MİT için şöyle tanımlandı: “Müsteşarlıkça belirlenen ve ilan yapılmaksızın yapılacak ön yeterlik değerlendirmesi sonucunda davet edilen isteklilerin teklif verebildiği usuldür.’
MİT’in ihalelerine sınırsızlık geldi
MİT’i 4737 sayılı Kamu İhale Kanunu hükümlerinden kurtaran ayrıcalıklı hükümler, MİT’in bugüne kadar mal ve hizmet alımları için geçerliydi. Genel Esaslar’a artık “yapım işleri” de eklendi. MİT’in doğrudan temin yoluyla yapacağı ihalelerde ise tam bir sınırsızlık sağlandı. Buna göre MİT, üstelik diğer kurumların beş katına kadar limit kullanabileceği “yapım işi ve yapım işine konu hizmet alımlarını” ilana çıkmadan, herhangi teminat almadan ve sözleşme yapmadan doğrudan temin yoluna gidebilecek. Bunun için de şu fıkra eklendi: “Bu maddeye göre yapılacak işlerde, teminat alma ve sözleme yapma zorunluluğu yoktur.”
Alım limiti beş kat arttırıldı
Hâlen mevzuatta doğrudan temin yoluyla yapılan mal hizmet alımlarında Kamu İhale Kurumu’nca (KİK) her yıl güncelleştirilen limit esas alınıyordu. Artık bu kural MİT için yok. MİT artık büyükşehir belediye sınırlarındaki idareler için belirtilen ve KİK tarafından güncelleştirilen limitin beş katına kadar olan limit dâhilinde doğrudan temin yoluyla mal hizmet alımı yapabilecek.
Değişiklik ile yapım ihalelerinin yalnızca “yapım işlerinin” değil, “yapım işine konu hizmet alanını” da kapsayacağı düzenlenirken ilginç bir yasak dikkat çekti. Buna göre; artık, MİT’in yapım ihaleleriyle ilgili “davet edilen firmaların kendi aralarında veya davet edilmeyen firmalar ile ortak girişim olarak” ihaleye katılmaları yasak olacak.
Onay yok, komisyon yok
MİT’e kıyakların “yapım ihaleleriyle ilgili bölümü de dikkat çekici. Mevcut esaslarda yer alan ilan, onay belgesi, komisyon kurulmasını düzenleyen fıkralar, MİT’in yapım ihalelerinde uygulanmayacak. Bunun için MİT, şu düzenlemelere bağlı kalmadan ihalelere çıkabilecek: “Her yapım ihalesinde, müsteşarlık tarafından ihale konusu işin bu Esaslar kapsamında gerçekleştirilmesine ilişkin onay alınması” ve “Müsteşarlıkça yapılacak değerlendirme sonucunda; ilgili idarece bildirilen firmalar arasından belirlenenler ve Müsteşarlık tarafından tespit edilerek davet edilmesi uygun bulunan firmaların ilgili idareye bildirilmesi.
